อิญาเราะฮ์ (Ijarah = Leasing) หรือในภาษาอาหรับ الإجارة คือ สัญญาจ้างหรือสัญญาเช่า หมายถึง การที่เจ้าของทรัพย์สินโอนสิทธิประโยชน์การใช้ทรัพย์สิน (Usufruct) ให้อีกฝ่ายหนึ่ง โดยมีค่าเช่าเป็นค่าตอบแทนภายในระยะเวลาที่ทั้งสองฝ่ายตกลงกัน โดยกรรมสิทธิของทรัพย์สินยังคงเป็นของเจ้าของทรัพย์หรือผู้ให้เช่า โดยมีหลักฐานจากอัลกุรอ่าน สูเราะฮฺ อัล-เกาะศ็อศ อายะห์ที่ 26-27 ดังนี้

อิญาเราะฮ์ (Ijarah) หรือ การเช่ามี 2 ประเภทคือ

1.การเช่าดำเนินการ หรือ Operating leasing หมายถึง เจ้าของทรัพย์สินให้เช่าแก่ผู้เช่าภายในระยะเวลาที่ตกลงกัน โดยเจ้าของทรัพย์สินจะนำทรัพย์สินที่เช่าไปใช้ประโยชน์ตามที่ระบุในสัญญาหรือที่ตกลงกันนั้นเท่านั้น ตัวอย่างที่พบกันทั่วไปคือ การจ้างงานหรือการทำงานได้รับเงินเดือน (การเช่าความรู้ความสามารถ) การเช่าหอพักอาศัย การเช่าอาคาร การเช่าเพื่อทำร้านค้า การเช่าห้องแถว เป็นต้น

ภายใต้หลักการอิญาเราะฮ์ (Ijarah) แบบ การเช่าดำเนินการ (Operating leasing) ธนาคารหรือสถาบันการเงินอิสลามจะให้สินเชื่อกับลูกค้าโดยการซื้อทรัพย์สินตามที่ลูกค้าต้องการ แล้วนำมาให้ลูกค้าเช่าภายในระยะเวลาที่ตกลงกัน โดยลูกค้าจะนำทรัพย์สินที่เช่าไปใช้ประโยชน์ตามที่ระบุในสัญญาเท่านั้น โดยที่ทรัพย์สินยังเป็นของสถาบันการเงินหรือธนาคารอาจจะนำทรัพย์สินนี้ไปขายทอดตลาดหรือนำไปให้เช่าต่อลูกค้ารายอื่น

 

2.การเช่าทางการเงิน หรือ Financial Lease เป็นรูปแบบที่ธนาคารหรือสถาบันการเงินอิสลามนำมาใช้เพื่อให้บริการการเช่าซื้อกับลูกค้า นั่นก็คือการที่ธนาคารให้สินเชื่อกับลูกค้าโดยธนาคารหรือสถาบันการเงินอิสลามซื้อทรัพย์สินตามที่ลูกค้าต้องการ แล้วนำมาให้ลูกค้าเช่าภายในระยะเวลาและค่าเช่าที่ตกลงกัน โดยสัญญาเช่าลักษณะนี้ โดยจะมีการโอนกรรมสิทธ์ในทรัพย์สิน (ownership) ดังกล่าวเมื่อสิ้นสุดสัญญา ซึ่งในส่วนของค่าเช่าตลอดอายุสัญญาจะมีส่วนของราคาทรัพย์สินและกำไรที่ธนาคารจะได้รับรวมอยู่ในค่าเช่าแล้ว

ผลิตภัณฑ์ภายใต้รูปแบบ การเช่าทางการเงิน หรือ Financial Lease ได้แก่ สินเชื่อเพื่อการเช่าซื้อเครื่องจักร เช่าซื้อรถยนต์ เป็นต้น หรือเรียกอีกอย่างหนึ่ง การเช่าซื้อนั่นเอง

การเช่าซื้อแบบอิสลาม (Islamic Hire Purchase) หรืออิญาเราะฮ์ มุนตะฮิยะฮ์ บิตตัมลีก (Ijarah Muntahia Bittamleek หรือ IMB) โดยมีอยู่ 2 รูปแบบด้วยกันคือ

แบบที่ 1 คือ อิญาเราะฮ์ วะ อิกตินาอ์ (Ijarah wa Iqtina หรือ Islamic Hire Purchase)  คือสัญญาเช่าซื้อทรัพย์สิน สินเชื่อภายใต้หลัก อิญาเราะฮ์ วัล อิกตินาอ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อซื้อทรัพย์สินมาให้ลูกค้าเช่า โดยจะประกอบไปด้วย 2 ธุรกรรม คือธุรกรรมแรกจะเป็นสัญญาการเช่าหรืออิญาเราะฮ์ (Ijarah) โดยให้คำมั่น (WA-AD หรือ Promise) ว่าจะโอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้นให้กับลูกค้า ลูกค้าจะได้รับการโอนกรรมสิทธ์ในทรัพย์สิน (ownership) ผ่านการให้หรือฮิบะห์ (Gift) หลังจากที่มีการจ่ายค่าเช่างวดสุดท้าย

แบบที่ 2 อิญาเราะฮ์ ซุมมา อัล บัยอ์(Al Ijarah Thumma Al Bai หรือ AITAB) สินเชื่อลักษณะนี้จะประกอบด้วยสัญญา 2 ฉบับ ที่กระทำเป็นลำดับ นั่นคือ สัญญาแรกเป็นสัญญาเช่า (อิญาเราะฮ์) และสัญญาที่สองเป็นสัญญาซื้อขาย (บัยอ์) เมื่อสิ้นสุดการเช่าในงวดสุดท้าย เพื่อให้ลูกค้าเป็นเจ้าของทรัพย์สินในท้ายที่สุด

วัลลอฮุอะลัม เรียบเรียงโดย Muhammad Azmii Mahamad
หมายเหตุ ไม่สงวนลิขสิทธิ์ในการเผยแพร่บทความด้วยการอ้างอิงถึง
http://www.การเงินอิสลาม.com หรือ http://www.islamicfinancethai.com